Ronnebursch -
De Middelpunkt voo Hesse
Üwwerall uff de welt werd
englisch geschwetzt - Üwwerall? Naa, in e poar klaane Derfer in Hesse werd noch so schee
braat hessisch gebabbelt, zum Beispill bei uus in Hiddegesees. Des iss so e rischdisch
klaa Derfsche mit Kersch, Parrer, Bojermaaster, e poar Wertschafte, unn em ganze Haufe lustische Leut, ja - unn aach o poar Immgewende, sonst wär jo nix luus.
Die meisde hompädschseide uff de welt sinn uff englisch. Wie
solle dann da die originale aale Hesse die Welt noch verschtehe?
Deshalbwesche hab isch misch emall drohgesetzt, und hunn e mal e poar Werder uffgeschriwwe
- in unserner Ronneburjer Mundart - wie mir uns des so vorschdelle.
Des hessisch, was hier so geschriwwe iss, iss owerhessisch,
obwohl mir eischentlich kaa Owerhesse soi, awwer Rhein - Main - Hessisch gibt´s nett,
dess iss von deene Städter vermuschelt worn, unn is eher hochdeutsch, als hessisch. So babbelt de Heinz Schenk, Mundstuhl, odder de Maddin
Schneider. Unser Geeschend iss zwischem Vogelsbersch, Spessart un de Reehn (Rhoen).
Zwansisch Killomeder von Frankfort ewegg, und fuffzeeh von Haaane (Hanau). Unser annern
Nachberschtädte sinn Gellehause (Gelnhausen) unn Boiringe (Büdingen). Soo rischdisch
schee mit Fachwerk, aale Stadtmauern, Marktpletz mit dicke Beehm, scheeene Kaffees unn -
Was verzehl isch Ihne dann? - komme se doch aafach emall vorbei im Kinzischtal, es werd
Ihne gefalle! Awwer so ganz braaat schwetze mer heut aach nett mehr.
Es Dorf
Hiddegeseeß
Naja Hiddegesees iss so a klaa Nestsche, hat en Bäcker, en Edekalaade, e
Ampel, Schul mit Turnhall, Feuerwiehraudos unn eischendlich alles was mer su
brauche doot. Naja, e Schwimmbad deet noch fehle, awwer des werd dann so
deuer, mer sieht´s ja an Gellehause. Mir hunn jetz en neue
Bojermoaster, moll seh, wäis jetz weidergieht. Do wolle se ja unbedingt e
Umgehungsgasse baue, dass die Leut nemmer unser Dorf sehe müsse. EIeiei,
mier brauche uus nett se schaame, un e Umgehungsgasse brauche mer aach nett,
sonst musse ja die Ziesche-Leut vom Klaa - Bahnhof üwwer Selwedd nach Hüddegesees
fahrn. Ach was en uffwand. Des mescht nur Erwett unn Hektik. Es Dorf hoatt
zwaa Daale - Es Eewer unn es Unnerdorf. Ach ja, unn es Neubaugebiet mit de
Schoul. Aach woann do schon Noinzehhunnertsechzisch gebaut worn iss, des iss
immer noch es Neubaugebiet.
Die annern zwaa Derfer
unn die Bursch
Fuchsgroawe - so saan mir üwwer Neuwiedermuß, unn Wirremess, so saan mir
üwwer Altwiedermus, unn die schee Ronnebursch sinn die annern Ortsteile, des
wo dann sesamme Gemeinde Ronnebursch haase duht. Neuwiedermuß schreibt
mer mit Buckel-s, Altwiedermus nett. Weil die Wirremesser frojer im
Großherzogtum Hessen woarn, also im Fürstentum Büdinge, unn mier woarn mit
Fuchsgrawe bei Preußen debei. Desweesche iss ach die Eiseboh nett
weitergebaut worn, weil däi voo Bierschtaa nett nach Haane wollde. Owwer su
ungefähr. Heut sinn se sisch all aanisch, aach wenn e poar Wirremesser immer
noch maane, die Hiddegeseeßer wollde am läibsde die Ronnebursch bei sisch hi
- schuuwe, weil se doodemit Werbung mache, obwohl die Bursch urschprünglisch
zu Altwiedermus geheert hat. Naja egal wäi - mir soi sesamme unn des basst
aach sesamme, glaaweses mier. Die Bursch selwer iss ja schon en scheene aale
Brocke, mer sieht se schon voo weirem, unn woann mer uffem Turm nuffgedappt
iss, kann mer aach gucke bis in de Odewald unn bis innen Vuchelsbärg.
Noch e Dorf?
Nana, isch waas nett, wäi dess ausgieht. Do wollese doch - die Leut vom
Biero
(Büro=alte Bezeichnung für Rathaus) - unne o de Gänswaad noch en neue
Ortsdaal himache. Also glaweses mer - des werd nix, des gibt nur verrobte
Hose. Wäi soll dann das wern? Wann die Eisebooh noch foahn deet, noja, do
geng des, owwer suu, naa, des wier ganz scheh imschtendlich. Vergesse mer
des Thema gleischemoll unn hoffe, dass däi Bieroleut su ebbes nett
unnerschtitze wuolle.
Uus
Wertschaft
Die Wertschaft von meine Vorfahrn "Zinkhan´s" (Schelle se nett,
wann isch e mol Werbung mach!)
Hier isses so rischdisch gemütlich, awends am Stammdisch bei em Äppelwoi unn em
Handkäs mal so e bissi üwwer die Welt geredt, odder mit de Fraa an em scheene Disch
emoll so rischdisch was gudes esse. Sie müsse bei uns übrischens nett nur hessisch esse,
unser Küch iss eischndlisch von alle Eiflüss aus de Weit Welt gepräscht. Des macht die
Eischenart von de Hesse aus, weil des ja immer schon e Land der Durchreisende gewese iss.
Mir hawwe Platz für Tagunge, Hochzeide, Geburtsdaache, für 20, 30, 50, odder aach emall
für 100 Leut, do werd´s dann so rischdisch scheeh. Un da mache mer dann so verschiedene
Büffets un aach so vornehme Esse, wie mer im Fänseeh immer so sieht. Wann se mal en
Termin brauche, kommes se mal vorbei, mir mache Ihne mal e Angebot, aafach so.
Also wann se emall bei uns esse duhn, wern se merke, dass
die Speisekart vollgestoppt iss mit allem, was gern gegesse werd. Weil die Hesse gern Esse
- unn liewer immer was Gutes als dauernd was Schlechtes, unn liewer immer e bissi mehr als
dauernd zu wenisch. Unn bei uns gilt de aale Satz - Solang wie mers hawwe, hawwe mers, unn
wann´s all iss, isses all. Noja. Unser Kesch bruzzele alles zusamme, was se wolle,
mache scheene Eis un Nachdisch, Salaade, Vorschpeise, mordz Flaaschbrocke uffem Deller,
scheene Hüttegesäßer Kadoffel, unn Griee Soß, wie se de aale Goethe gern gegesse hawwe
soll. Mir mache aach Saisong - Esse, also im Winder Schlachtfestwoche, so rischdisch
mit selwergemacht Worscht unn Schinke, im Februar mache mer Aisenwoche, am
Fassenacht gibt´s Rollmepps unn Krebbel. Im Juni Spargel, Erwenn (Erdbeeren),
Pfifferling bis es aam uhres werd, Staapilze, zwischedorsch aachemoll e Nudelwoch odder e
Fischwoch, wannse hochdeutsch leese kenne, gugge se mol uff de Aktuellseite, do steht´s e bissi
ordentlicher uffgeschriwwe.
Wäis
frojer wuer
Frojehr wuer alles schinner, hunn se immer gesaat. Ohne Maschine unn Abberate gong´s
aach. Awwer isch bin froh, dass isch ehwe uff de Welt bin un nett früher, wie´s noch nix
gewwe hat. Unser Wertschaft sem Beischpill iss 1761 zum erschdemoll erwähnt worn, so aus deere Zeit iss
aach unser Haus im Kern. De erschde Wert woar de Konrad Zinkhahn, der hoatt kaa Kienn
kräit, do huett er soim Schwager Heinrich Reidel die Wertschaft gewwe. Der hoatt
allerhand oohgeschafft, en Schpiehbrenner woar dos näit. Der huett die Wertschaft
dann aach ganz schee in die Reih geschafft, Postkarte gedruckt, en Saal ausgebaut,
mit Danzburrem, Geschtrische Holz - Lamberie, scheene Dischdecke. Unn
alles fier e paar Mark. Do konnt mer noch uff die Kirb gieh. Heut iss ja
alles deuer mit dem naue Geld. Frojer hunn die Fennisch noch geschtimmt,
heut iess alles durschenanner. |
|
Do hunn se immer
noch Koih un Gäul gehabt, Landwertschaft hatt noch goldene Boden gehabt. Jeed Juer hoatt
mer e poar Säu fett gemoocht. Später hatt dann die Dochder vom Reidel, die
"Zinkhans Bette" mit ihrm Mann Georg Erdt (aus de owere Langgasse) die
Wertschaft weidergemacht. Däi zwaa hadde finf Buwe unn aa Meedsche. De Otto
(senior) iss dann Metzger geworrn unn hatt Maaster gemacht. Er hatt dann die erscht
Metzgerei von Hiddegesäß uffgemacht unn mit seine Fraa Dortche (Dorothea
Meinhardt) die Wertschaft weidergeführt. In de fuffzischer Johrn wohr dann im Saal e
Kino, des hoat de Kino - Ernst gemaacht, do soi die Leut von de ganz Geeschend komme unn
hunn Kino geguckt. Un weils im Winder su kaald woar, musste die Leut aach en Brocke Holz
mitbrenge, dass de Saal worm worn iss. Im Kinno soi dann aach die leute emol haamgerufe
worn, sem Beischpill wann die Muck Freckel gemoocht hoatt. Dann mussdese
haam.
So, mehr wollt isch hier nett
schreiwe, weil des für Sie dehaam mit de Zeit aach zu oostrengend wern duut. Wann´s Ihne
gefalle huett, schreiwe se ebbes ins Gästebuch enenn.
Odder se schreiwe uns e i-määl, doo Krische mer immer maaaneweis
(Korbweise) Fan - Post geschickt.
Ihne Ihrn Zinkhan´s Reiner (Erdt)
Wann se emoll in
Hiddegesees sinn - nett nur die Ronnebursch iss scheeh zum Oogucke, aach unser Dorf
hatt soi Reitze (Ich such se zwar aach immer, awwer es gibt se). Hier iss zum Beischpill
unser Kersch. Des Bildsche hoatt unsern Kischescheff gekritzelt. De Kerschtorm hoatt
Noinzeeh - hunnert - aanenzwanzisch weesche em Blitz gebrennt, iss awwer wirrer suu
uffgebaut worn, wie er gewese iss. Do hunn alle Leut defier gesammelt, unn hunn
Hinkelseier uffem Meert in Haane verkaaft. Die Hinkel laafe heut nett mehr uff de Gasse
erimm. Nett das se maane, se kennde bei uns uffem Dorf innen Hinkelshaufe enenn dabbe.
|
Link: Die Kersch voo Hiddegeseeß
wie se heut aussehe duut
Widder nuff
Zur
Startseite
Annern Mundartseite:
Selwedd
Derngem
|
|